Keynote: Daan Drukker - 09:30-10:20

Eendagsvliegen herkennen voor iedereen

​

Synopsis: De herkenning van insectensoorten heeft de laatste jaren een vogelvlucht genomen, en waterdiertjes zoals haften zijn daar niet in achter gebleven. Waar soortdeterminatie vroeger enkel mogelijk was met genitaalonderzoek of microscopische preparaten, kun je dat tegenwoordig direct in het veld of zelfs via AI doen. In deze keynote bespreek ik de determinatiemethoden van DNA tot NIA. We hebben aandacht voor de gebreken, en ik neem je mee door voorbeelden van toepassingen in citizen science, rode lijsten en trendanalyes. In Nederland zijn we koploper op dit gebied, maar we zijn nog niet klaar. We sluiten af met een toekomstvisie in binnen- en buitenland.​​​​​

​

Spreker: Edwin Peeters - 10:20-10:45

De meerwaarde van waterkwaliteitswaarnemingen door vrijwilligers

​

Meer en meer mensen zijn geïnteresseerd in de kwaliteit van de omgeving waarin ze leven. Die interesse is er zeker ook voor de kwaliteit van het water in de leefomgeving. Hoewel de regionale waterbeheerders jaarlijks de waterkwaliteit op een flink aantal locaties volgen, zijn er verschillende initiatieven ontwikkeld om burgers en vrijwilligers meer te betrekken bij de problematiek van waterkwaliteit. Eén zo’n initiatief is ‘Waterdiertjes.nl’, dat op basis van de aanwezige waterdiertjes een oordeel over de waterkwaliteit geeft. In het water komen veel verschillende ongewervelde diersoorten voor. De ene soort houdt van schoon water, de ander gedijt beter in vervuild water.  Uit de aanwezigheid van de verschillende soorten kan dan de kwaliteit afgeleid worden. Iedereen kan met een schepnetje waterdiertjes verzamelen en dan met de web applicatie ze op naam brengen.  Stuur je de vangsten in dan ontvang je daarna een oordeel over de waterkwaliteit. Waterdiertjes.nl bestaat sinds 2018 en heeft inmiddels een aantal interessante bevindingen gedaan die belicht zullen worden.

​

Spreker: Henrik Barmentlo - 11:05-11:30

Welke effecten hebben pesticiden op het zoetwaterleven?​

​

De kwaliteit van het water in Nederland laat veel te wensen over. Belasting van de waterkwaliteit komt uit veel verschillende hoeken, waarvan vervuiling een grote speler is. Maar hoe onderzoek je wat vervuiling, zoals pesticiden, doet met het leven in het water? In de 'Madurodam-polder' van Universiteit Leiden, het Levend Lab (zie https://www.universiteitleiden.nl/levendlab), onderzoeken Henrik en collega’s de impact van o.a. vervuiling op biodiversiteit en ecosystemen. In deze lezing gaat hij specifiek in op de effecten van een groep insecticiden, de neonicotinoïden, en hun effecten op insecten en andere ongewervelden. Deze groepen namen namelijk onverwachts drastisch af na blootstelling aan insecticide, terwijl ze ontzettend belangrijk voor het functioneren van het zoetwater ecosysteem. Dit soort resultaten en meer worden getoond om te bespreken wat de staat is van ons water in Nederland.

​

Spreker: Rick Middelbos -11:30-11:55

Waterroofkever onderzoek EIS

 

Op zijn laarzen, met een schepnet in de hand, trekt Rick Middelbos wekelijks het land in. Hij onderzoekt in samenwerking met EIS een bijzondere bewoner van onze wateren: de gestreepte waterroofkever. Op meetpunten verspreid door heel Nederland houdt hij alle macrofauna bij. Toch is er één soort waar zijn blik telkens weer naar uitgaat: de gestreepte waterroofkever, een richtlijnsoort die aangeeft hoe het gaat met de waterkwaliteit en biodiversiteit. Tijdens deze lezing vertelt hij meer over dit onderzoek.

​

Spreker: Wender Bil - 11:55-12:20

Fenologie van rietzangers in relatie tot het aanbod van nestplaatsen en voedsel

 

Ten opzichte van aanverwante soorten als kleine karekiet en bosrietzanger komt de rietzanger het vroegst in het broedgebied aan. Gedurende de vier maanden die daarop volgen ondergaat de broedomgeving van deze soort een complete gedaanteverandering: op plekken waar in april de eerste nesten tussen prille nieuwe scheuten van riet en zegge worden gebouwd, staat medio juni een dichte rietkraag – veelal drukbevolkt door inmiddels aangekomen kleine karekieten. Tegelijkertijd verandert ook de insectenbevolking, waarbij wolken dansmuggen in het voorjaar plaatsmaken voor zomerse juffers en schietmotten.  Om te begrijpen hoe rietzangers in staat zijn om -vaak meermaals- onder deze veranderende omstandigheden te broeden, heb ik individuen van aankomst tot vertrek gevolgd. Aan de hand van deze observaties zal ik de veranderingen in nestplaats- en voedselkeuze beschrijven, en wat ons dit vertelt over de onderliggende broedstrategie van deze soort.​

​

​​