Keynote: Liesbeth Bakker

Rewilding: wilde natuur in een aangeharkt land

 

Rewilding is een vorm van ecosysteem herstel die in Nederland al toegepast werd lang voordat het woord rewilding overgewaaid is vanuit Noord-Amerika. Daarmee is Nederland een pionier op het gebied van rewilding, en ook toonaangevend voor hoe rewilding in Europe wordt toegepast. Wij noemden dat natuurontwikkeling, of ‘nieuwe’ natuur. Maar hoe zit dat dan, heb je ook ‘oude’ natuur? En is er eigenlijk wel ruimte voor wilde natuur in een drukbevolkte delta zoals Nederland? Spoiler: ja, absoluut! In deze lezing geef ik een overzicht wat rewilding is aan de hand van 10 veelvoorkomende vragen en misverstanden over rewilding. En ik laat zien hoe rewilding kan bijdragen aan zogeheten ‘novel ecosystems’ - de ecosystemen van de toekomst.

​

Liesbeth Bakker is wildlife en wetland ecoloog aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en professor in Rewilding Ecology aan Wageningen Universiteit.

​

Spreker: Jeroen Helmer​​

De duizend jaar van een eik

​

​

Om de maximale levensloop van één enkele eik mogelijk te maken zijn honderden andere soorten en miljarden andere individuen nodig. De invloedrijkste passeren de revue tijdens deze lezing. En passant lopen we langs de processen die leiden tot de vorming van een natuurlijk landschap. Het levensverhaal van de eik geeft inzicht in hoe alles met elkaar samenhangt en hoe het allerkleinste van essentieel belang is voor het allergrootste en omgekeerd. Het verhaal is een uitnodiging om anders naar de natuur te kijken en deze als een samenhangend systeem te beschouwen. Eigenschappen van planten, schimmels en dieren worden continu fijngeslepen in wisselwerking met andere organismen en onder invloed van de omstandigheden. Op deze manier zullen ze beter aangepast zijn aan een steeds sneller veranderende omgeving.

 

Jeroen Helmer (1962) studeerde in 1989 af aan de St Joost Kunstacademie in Den Bosch en vond daarna zijn levensmissie als illustrator, ecoloog en verhalenverteller bij ARK Rewilding Nederland. ARK geeft al 36 jaar ruimte aan natuurlijke processen zoals het vrij meanderen van beken en rivieren, natuurlijke jaarrondbegrazing, de invloed van roofdieren en kringloopprocessen. Dat Nederland een groot stadspark zou zijn, is een misvatting waar Jeroen korte metten mee maakt. Zijn ecologische vergezichten zijn op veel plekken in ons land al realiteit geworden.

​

Spreker: Chris Smit

Onderzoek naar de Wolf in Nederland

​

Spreker: Eline van Onselen​

De Rijke Noordzee

​

Samenvatting: De Noordzee is in de afgelopen eeuwen aardig veranderd. Soorten en habitats zijn verdwenen door overexploitatie en ander menselijk gebruik. We zitten nu op een punt in de tijd waarbij natuurherstel geen luxe maar noodzaak is. Door optimaal gebruik te maken van de ruimte die de Nederlandse Noordzee ons biedt, kunnen we duurzaam gebruik en natuurherstel combineren. In windparken gebeurt dat al: het programma De Rijke Noordzee heeft de afgelopen vijf jaar hard aan de weg getimmerd om meer te leren over natuurversterking in de praktijk. De geleerde lessen worden openbaar gedeeld om iedereen enthousiast te maken over de rol van de natuur tijdens de energietransitie.

​

Spreker: Jan van der Winden

Unieke vogelgemeenschappen op Marker Wadden

 

Natuurmonumenten startte in 2016 met de aanleg van Marker Wadden. Anno 2025 werkt men nog steeds aan een landschap dat voortdurend verandert door water, wind en mensen. Marker wadden is op die manier een kunstmatig dynamisch zoetwaterlandschap. Een alternatief voor het verlies aan natuurlijke dynamiek, vooral in Nederlandse zoete wateren. Een kunstmatige ingreep kan de vogels, die afhankelijk zijn van dynamisch landschap, helpen. Meer dan 1.000 hectare aan ondieptes, zandplaten en slikvlakten op ruime afstand van de vaste wal, heeft dan ook inderdaad een enorme aantrekkingskracht op vogels. Grondpredatren zijn er nog niet, terwijl die elders de meeste wetlands bevolkt hebben en grondbroeders verjagen. Bovendien is de archipel omgeven door visrijke wateren en naburige rijke wetlands zoals de Oostvaardersplassen. De dynamiek ontstaat door gefaseerde aanleg van compartimenten, graven en opspuiten, wegspoelen zand, grazen door ganzen en hoog water tijdens stormen. Negen jaar onderzoek aan de vogelgemeenschap heeft laten zien dat we verdwenen en zeldzame Rode Lijstsoorten kunstmatig flink kunnen helpen. We laten voorbeelden zien van visdieven, kluten, dwergsterns, oeverzwaluwen, tureluurs en moerasvogels zoals roerdomp en rietzanger. En wie naar de lezing komt, zal ook het laatste spannende nieuws van het seizoen 2025 horen!

​​​​​

​​